Golven
Hoe ontstaan golven?
Meestal worden golven veroorzaakt door de wind. Uitzondering hierop zijn tsunamigolven, die veroorzaakt worden door aardbevingen, en getijgolven die ontstaan door de zwaartekracht.
De grootte van de golven neemt toe met de sterkte van de wind en de tijdsduur en afstand waarover de wind op het wateroppervlak kan inwerken. De grootte van een golf wordt ook beïnvloed door de diepte van de zeebodem.
PIXABAY_waves Creative Commons CC.jpg
Brekende golven
De wind doet golven ontstaan in de oceaan. Naarmate ze zich richting de kust bewegen, worden ze groter. Golven zullen echter vertragen als ze de ondiepe zeebodem aan de kust bereiken. De hoogte van de golf neemt dan toe, maar de snelheid en de lengte nemen af. De golf zal uiteindelijk breken eenmaal de lengte van de golf korter wordt dan 7 maal de hoogte. Een gebroken golf wordt ook wel branding genoemd (surf in het Engels). Vandaar dat de zone waarin de golven breken de surfzone of brandingszone vormt.
geographypods-com-3-coasts_source_Greenfield-Geography.jpg
Naargelang de helling van de zeebodem bestaan er verschillende soorten brekende golven. We gebruiken in het Nederlands meestal hun Engelse naam om ze te benoemen. Er bestaan ook wel Nederlandse termen voor, maar dat zijn echte tongbrekers.
Spilling waves = breaking waves (overschuimende breker)
Spilling waves vind je terug in de branding van licht hellende kusten. De piek van de golf stort langs de voorzijde ineen en geeft een matige hoeveelheid energie vrij. Deze golven zijn het veiligst voor zwemmers en body surfers.
golven_DSC04621_NathalieDH.JPG
Plunging waves = dumping waves = tubes = barrels (overstortende breker)
Dit zijn de typische golven die we zien bij grote surfkampioenschappen, zoals in Hawaï. Ze komen voor bij steile kustbodems en beslaan meestal maar een smalle strook van de branding. Wanneer de golven het ondiepe water bereiken, bewegen de pieken van de golven sneller dan hun basis. Zo bouwen ze een muur op die vervolgens overbuigt en breekt met een enorme kracht. Bekijk hier een video van een surfer die het evenwicht verliest in zo een massieve overstrortende breker.
Zwemmers kunnen naar de bodem gesleurd worden en verwondingen oplopen. Watersporters kunnen hun uitrusting verliezen en meegedreven worden door een zeewaartse terugslag (waterstroming tussen de golven door). Mensen op het strand kunnen omvergestoten worden door de kracht van een deze krachtig brekende golf.
Surging waves (deinende breker)
Deze golven breken niet. Ze komen voor op zeer steile zeebodems of bij rotskusten (video). Zwemmers en wandelaars worden vaak verrast door de grote hoeveelheid water die onverwachts het strand opstroomt door dit type golven. Ze kunnen omvergestoten en zelfs meegesleept worden vanop het strand door een grote golf.
Hoe problemen vermijden?
De basisregel om alle strandgevaren te voorkomen: blijf steeds in de bewaakte zones! Meer specifiek in de zones die afgebakend zijn voor jouw type activiteit.
Kennis & bewustzijn
Wees je ervan bewust dat er verschillende types golven voorkomen bij bepaalde stranden. Check de golven op deze Europese website. Zo word je niet verrast wanneer je andere soorten golven aantreft, dan deze die je gewoon bent van aan je eigen kust.
Waarschuwing voor watersporters
Het is belangrijk om jouw niveau van ervaring en kennis van techniek te erkennen. Wees niet overmoedig en hou het op golven die het veiligst zijn voor jou. Een studie van Lowden et al. 1983 toonde aan dat ervaren surfers ernstigere hoofdwonden, en schedel- en andere beenbreuken oplopen omdat ze immers voor meer uitdagende surfcondities kiezen (grotere golven, surfen in ondiepe wateren met een rotsachtige ondergrond of rif). Draag steeds beschermingskledij, en zorg voor een goed aangepaste uitrusting (helm en een opblaasbare zwemvest) als je op grote golven surft.
De een-arm-regel
Ga je spelen of zwemmen in de branding met kinderen? Gebruik dan de één-arm regel om extra goed op hen te letten! Ze zijn lichter en minder krachtig, en daarom gevoeliger om zelfs door kleine golven omvergestoten te worden in de branding. Hou je kinderen dus steeds op minder dan één armlengte afstand van je, zodat je ze altijd kan vastgrijpen of rechttrekken in geval van nood.
Wat te doen bij problemen?
- Voorkomen is beter dan genezen! Blijf steeds in bewaakte zones.
- Trek de aandacht van de kustwacht of iemand anders die medische hulp kan halen in geval van nood.
- Wanneer je langs een rotskust wandelt en je door een golf in het koude water wordt gesleurd, volg dan de aanbevelingen zoals op de pagina rond de gevaren van watertemperatuur.
