meer namen
Broedende kiekendieven
Een blauwe kiekendief bouwt zijn nest op de grond in een heideveld of een duinvallei. Dat is niet altijd even veilig. In 2009 werden op Terschelling twee nesten door dieven geplunderd. Uit één nest verdwenen vijf jongen, uit een tweede werden drie eieren gehaald. Naar de nesten liep een pad dat duidelijk door mensen was gemaakt.
Overwinteren
Blauwe kiekendieven trekken niet zo ver weg om te overwinteren. Sommige Scandinavische kiekendieven overwinteren in Nederland. De kiekendieven die in Nederland broeden overwinteren hier of vliegen naar België, Frankrijk of Engeland. De trek naar het winterkwartier begint eind augustus. Eind maart vliegen de vogels weer weer naar hun broedgebied. Uit onderzoek blijkt dat blauwe kiekendieven de winter steeds dichter bij hun geboorteplek doorbrengen. Hoewel ze daardoor eerder in de broedgebieden kunnen aankomen, is het de vraag of ze zo dicht bij huis, waar de meeste prooidieren voor de kou zijn weggekropen, wel voldoende eten kunnen vinden.
Hen_Harrier_Lungthu_Pangolakha_Wildlife_Sanctuary_East_Sikkim_India_08.11.2015(1).jpg
Redenen voor achteruitgang
Het is niet precies bekend waarom de blauwe kiekendieven zo achteruit gaan. Het lukt broedende paartjes lang niet altijd meer om hun jongen groot te krijgen en ook jonge vogels die voor het eerst op eigen benen moeten staan hebben het moeilijk met het vinden van eten. Onderzoekers die braakballen uitpluizen zien dat de vogels zijn overgestapt op een ander dieet: vroeger aten ze veel fazanten, weidevogels en konijnen; tegenwoordig eten ze veel kleinere prooidieren zoals woelmuizen en echte muizen. Misschien hebben de roofvogels het moeilijker omdat ze meer kleine prooien moeten vangen. Ook concurrentie met de bruine kiekendief, havik en buizerd en verstoring door mensen spelen waarschijnlijk een rol. Maar het kan ook zijn dat de blauwe kieken andere broed- en jachtgebieden opzoeken. Op de Duitse waddeneilanden neemt de populatie blauwe kiekendieven juist toe. Met behulp van gekleurde ringen proberen de vogeldeskundigen uit te vinden of de Nederlandse 'kieken' daar hun heil zoeken. Af en toe gebeurt dat zeker. Een vrouwtje dat in 2009 op Baltrum broedde, bleek drie jaar eerder op Schiermonnikoog te zijn geboren.
Grazers helpen niet
Schapen, geiten en runderen worden overal langs de kust ingezet om te zorgen dat de duinen niet verruigen. Hoewel deze grazers zorgen dat de duinen niet dichtgroeien met struiken en grassen hebben ze een negatief effect op woelmuizen. En laten blauwe kiekendieven nu net dol zijn op deze kleine zoogdiertjes. Begraasde terreindelen worden niet alleen gemeden als jaaggebied, maar ook als nestplaats. Toch hebben blauwe kiekendieven ook niets aan een terrein dat helemaal is dichtgegroeid, dan kunnen ze hun prooien niet meer vangen. Vogelbeschermers zouden daarom graag zien dat er variatie komt in de soorten begrazers en de begrazingsdruk. Wisseling hiervan in tijd en ruimte zou veel op kunnen leveren; begrazing op maat dus.
Bescherming
- Signalering: Network Ecologische Monitoring, rode lijst
- Beleid: soort van doelsoortenlijst
- Nationale wetgeving: Flora- en Faunawet
- Europa: Vogelrichtlijn, CITES
- Internationaal: Bern-Conventie, Bonn-Conventie
Ontwikkelingen in het waddengebied
Het eerste paartje blauwe kiekendieven dat in het waddengebied broedde, nestelde in 1940 op Ameland. In 1946 kwam het eerste paartje op Terschelling broeden, gevolgd door Schiermonnikoog (1954), Vlieland (1970), Texel (1978) en Rottum (1991). Tussen 1990 en 1994 waren er in totaal 115 paartjes in het waddengebied. Toen broedde 90% van de Nederlandse blauwe kiekendieven op de wadden. In 2012 broedden er nog maar 11 paartjes op de waddeneilanden. Op Ameland broedde er zelfs geen meer en ook op Terschelling en Schiermonnikoog zijn ze verdwenen. De blauwe kiekendief staat nu op de Rode Lijst van bedreigde vogelsoorten. Maar toch is er soms ook goed nieuws; na afwezigheid van drie jaar hebben er in het voorjaar van 2015 weer blauwe kiekendieven gebroed op Terschelling. Boswachters vonden twee nesten en de jongen zijn uitgevlogen.
