Aalscholver

Aalscholvers hebben zwaar te lijden gehad onder hun slechte naam. In een zoölogisch standaardwerk uit 1812 werd de aalscholver als volgt omschreven: 'De aalscholver stinkt stuitender en afstotender dan alle andere vogels. Zijn gestalte is walgelijk, zijn geluid schor en hees en zijn eigenschappen min.' In het begin van de vorige eeuw hadden aalscholvers ook geen goede naam bij natuurbeschermers omdat de bomen waar ze in nestelen vaak doodgaan door de scherpe mest. Uit anekdotes is bekend dat zelfs de bekende natuurbeschermer Jac. P. Thijsse samen met enkele scholieren in 1904 de laatste aalscholver broedpaartjes op Texel zo verstoord heeft dat ze niet meer terugkwamen. Het duurde bijna een eeuw voordat de aalscholver weer op Texel nestelde. Vanaf 1985 stond de aalscholver in Nederland op de lijst van beschermde vogels. Vooral de kolonies rond het IJsselmeer groeiden sindsdien zo sterk dat de vogel sinds 1994 van de Rode Lijst is afgevoerd. De aalscholver is nog wel beschermd via de Vogelrichtlijn van de EU en andere internationale verdragen. Inmiddels broeden er ook weer aalscholvers op verschillende waddeneilanden. De laatste jaren neemt het aantal aanscholvers niet meer toe: er broeden gemiddeld zo'n 23.000 paartjes in ons land.

Aalscholvers volgen vissersschepen, net als meeuwen. Ze eten niet het visafval maar ze duiken naar de vissen die opgeschrikt worden door het net. Aalscholvers eten alle vissen die ze te pakken kunnen krijgen. In de Waddenzee zijn dat vooral kleine platvissen. Soms zijn aalscholvers iets te gulzig. Dan kunnen ze zich ernstig verslikken in hun prooi. Ze worden dan dood gevonden met een grote vis nog half in hun keel. Uit onderzoek aan deze dode aalscholvers blijkt dat een snoekbaars van 48 centimeter de grootste vis is die een aalscholver nog in kan slikken. Grotere vissen blijven steken in het keelgat. Het is helaas niet alleen het formaat van de vis dat voor slikproblemen kan zorgen. In januari 2009 werd een dode aalscholver gevonden met een vis in zijn keel. De snoekbaars was 46 centimeter lang en had dus het keelgat net moeten kunnen passeren. Toen de aalscholver werd opengesneden werd al gauw duidelijk wat het probleem was geweest. De vis had een felgroen haakje in zijn bek en dat haakje was ook blijven hangen in het verhemelte van de aalscholver. Hierdoor was het niet gelukt om de vis verder door te slikken, met de dood tot gevolg.

• Nederland: Flora en Faunawet
• Europees: Vogelrichtlijn
• Internationaal: AEWA-conventie (over watervogels die trekken over Afrika, Europa en Azië); conventie van Bern

In sommige zoetwatermeren, zoals het Naardermeer en meren in de Ooijpolder is gezien dat aalscholvers samenwerken tijdens het vissen. Door samen te jagen hebben ze vaak meer succes. In de Ooijpolder werken de aalscholvers ook samen met grote zilverreigers. De aalscholvers jagen de vis richting de waterkant, waar de zilverreigers ze staan op te wachten. Die hoeven hun snavel bij wijze van spreke alleen maar open te sperren. De niet gevangen vis zwemt in paniek terug, regelrecht in de snavels van de aalscholvers.