Waterplakken

Het Douwkes Plak ligt ten oosten van het Hoornse Bos. Dit uitgebreid plak (een vochtige duinvallei) was vroeger begroeid met ruige heide. Er liepen schapen en geiten aan touw ('aan de roop' op z'n eilanders), die de heide in stand hielden. De eigenaar was Douwke Hek, vandaar de naam. Omdat dit plak een geschikte plek is voor cranberries, is het na de Tweede Wereldoorlog geploegd en ingezaaid met de bekende bessen. Het is nu dus een echt 'bessenplak'.

Oorspronkelijk was het Studentenplak een natte duinvallei. In 1868 ontdekte Holkema, student biologie, hier voor het eerst de cranberry, ook wel Amerikaanse veenbes of lepeltjesheide genoemd. Op Terschelling is daarna een hele cranberry-cultuur ontstaan.

De naam is een verwijzing naar de student die als eerste de veenbessen vond: In 1868 komt er een zekere Holkema, student biologie, naar Terschelling om de plantengroei van de Nederlandse Noordzee-eilanden te bestuderen. Hij heeft vrij veel belangstelling voor dit stukje. Het is nog vrij gaaf gebleven en het bestuderen waard. Vanwege die belangstelling werd de duinvallei Studentenplak genoemd. Hier vond Holkema als eerste cranberries.

Ook zit er een ouder volksverhaal vast aan de ontdekking van de veenbes, met in de hoofdrol een strandjutter:

Het is een stormachtige novembernacht in de 19e eeuw wanneer Pieter-Sipkes Cupido het warme echtelijke bed verruilt voor de striemende regen op het strand. Turend en duwend tegen de storm loopt hij van paal tot paal langs het strand. Zijn ogen hebben moeite met de regen. Er beweegt iets in de branding. Minuten lijken uren, dan spoelt het voorwerp aan. Het blijkt een fors vat, volledig intact en zwaar. Pieters verwachtingen zijn hoog gespannen. Sterke drank werd toen nog in dit soort vaten vervoerd. Met alle kracht duwt hij de ton over het strand en over de eerste duinenrij. Al die inspanning vraagt om een beloning, vindt Pieter. Zijn verkleumde vingers wrikken aan de plug van het vat. Een hartversterkertje zal er best ingaan. In het eerste ochtendgloren ziet Pieter verbaasd een handje rode bessen in het zand rollen. Verbazing wordt woede. Hij had er meer van verwacht. In drift krijgt het vat een ferme schop met de klomp en het barst. De bessen vliegen in het rond. Mokkend gaat Pieter huiswaarts, onvoldaan. Dan landen enkele vogels bij het vat. Zij doen zich te goed aan de bessen en poepen de pitten elders op het eiland weer uit... De eilanders noemden de cranberries vroeger 'Pieter Sipkesbeien': een duidelijke aanwijzing dat de overlevering een kern van waarheid heeft. De zaden vonden in het Studentenplak een plek waar ze konden kiemen en uitgroeien: kalkloze, zure grond met een wisselende waterstand, 's winters en in het voorjaar onder water, 's zomers met het grondwater vlakbij. Omdat veel duinvalleien dezelfde omstandigheden hadden kon het plantje zich snel uitbreiden.