Organotinverbindingen

Tributyltin ging op een schip tussen de 2 en 5 jaar mee. In die periode lekte de verf TBT in het water. Veel kwam in de bodem terecht. In sommige monsters bedroeg de concentratie tinverbindingen in het slib zo'n vierhonderd maal de toegestane waarde. De grootste concentraties worden nog steeds gevonden in de buurt van de scheepvaartroutes en in de havens.

Wanneer TBT in het water terecht komt, wordt de stof binnen enkele weken afgebroken tot het minder giftige di- of monobutyltin. In de zeebodem gaat de afbraak veel langzamer, door zuurstofgebrek.

Milieu-toxicologe Wieke Tas promoveerde in 1993 aan de Rijksuniversiteit Utrecht op een onderzoek naar de effecten van organotinverbindingen in vissen. Die bleken erg gevoelig te zijn. Veel soorten stierven al bij heel lage concentraties, of ze hadden een verminderde weerstand, zoals de bot. Oesters kregen een dikke, vervormde schelp. Waarschijnlijk was de wulk uit de zuidelijke Noordzee mede door de organotinvervuiling zo goed als verdwenen. Onderzoeken op het Nederlands Instituut voor Onderzoek der Zee op Texel bevestigden dat door tributyltin lichamelijke veranderingen optreden bij wulken. Vrouwelijke wulken krijgen penis-achtige aangroeisels. Dit verschijnsel heet imposex. Het is een direct gevolg van het gebruik van TBT. Ze kunnen zich nooit meer voortplanten.

De Internationale Maritieme Organisatie (IMO) heeft in 1990 al een verbod uitgevaardigd op het gebruik van TBT op schepen en jachten die kleiner zijn dan 25 meter. Grotere schepen zijn van dit verbod gevrijwaard, omdat men aannam dat de lage concentraties TBT in open zee niet schadelijk waren. Uit onderzoek van de milieuinspectie, een aantal jaar na instelling van het verbod, is gebleken dat TBT op recreatievaartuigen inderdaad nauwelijks meer werd gebruikt. Sinds 2008 mag geen enkel zeeschip nog TBT-houdende verf op de romp hebben.