Purperslak
Verspreiding en habitat
Purperslakken komen nu weer wat vaker voor aan de kusten van de Noordzee. Ze leven van in de getijdenzone tot ondiep water van enkele meters diep. Levende dieren kun je onder andere vinden op rotsen, dijken en pieren met veel golfslag.
Purperslakken leven van het zuiden van Spanje tot in het hoge noorden in het Arctische gebied, maar komt ook voor aan de Amerikaanse Atlantische kust.
Herkenning
De purperslak is een zeer stevige dikwandige slak, met een opvallend spitse top. Op de mondrand zitten knobbeltjes. De kleur van de purperslak, die verder onmiskenbaar is, varieert van wit tot bruin en paars. Lege oude schelpen zijn regelmatig op het strand te vinden.
21455-purperslak-variatie_WoRMS_Warreyn-Godfried_1200.png
Eieren
De eieren van de purperslak zijn ook makkelijk te herkennen. Ze zien eruit als geelwitte flesjes en worden op stenen afgezet. Een vrouwtje zet per keer een 30 eikapsels af. Elk kapsel bevat tot 600 eieren. Na 5 à 7 maanden zullen er slecht een 25-tal uitkomen en de andere eieren in het kapsel als voedsel nuttigen. Geduchte roofdieren zoals ze zijn…
fitis-purperslak-met-eieren4-cornwall-05-08-sd.JPG
Terug van weggeweest
Tegen het einde van de jaren 70 bleek dat de purperslak op veel plaatsen lokaal uitgestorven was. Onderzoek wees uit dat de oorzaak een chemische verbinding (TBT of tributyltin) was die in scheepsverf werd gebruikt om aangroei van organismen op de romp tegen te gaan. Purperslak leek naast wulk en gevlochten fuikhoren zeer gevoelig aan deze stof, en wordt dan ook gebruikt als milieu-indicator. Sinds het gebruik van deze stof op scheepswerven verboden is, lijkt de purperslak zijn oude territoria terug in te nemen. Op plaatsen waar dijken verstevigd worden met stortbeton en gietasfalt of teer gaan de purperslakken weg.
Eten en gegeten worden
Purperslakken zijn meestal te vinden in de buurt van mossels en andere schelpdieren gezien dit, naast zeepokken, hun voornaamste prooien zijn. Kleine schelpen wrikken ze open, waarna ze het vlees met hun rasptong afschrapen. Grotere schelpen wrijven ze eerst in met een zuur en enzymen, waardoor de schelp van de prooi week wordt. Zo is het gemakkelijker om met hun tong een gaatje in de schelp van de prooi te rapsen. Via dat gaatje spuiten ze verlammende en weefsel-oplossende stoffen in de prooi. Daarna slurpen ze de brei op met hun voedingsslurf.
Het ronde boorgat van een purperslak heeft rechte randen. Dit is verschillend van de schuin aflopende randen (kegelvormig) boorgaatjes gemaakt door een tepelhoren.
Zelf zijn purperslakken een belangrijke prooi voor allerhande vogels zoals steenlopers, paarse strandlopers, scholeksters, meeuwen en eiders, en voor krabben. Mosselen verweren zich soms tegen de aanvallen van jonge purperslakken door ze helemaal in te spinnen in byssusdraden.
Een koninklijk dier
De purperslak dankt zijn naam aan vroegere tijden, toen deze dieren en hun aanverwanten uit de Middellandse Zee gevangen werden om er een kleurstof aan te onttrekken. Onder invloed van zonlicht verandert deze geelwitte kleurstof van groen, blauw en daarna rood naar purper. Dit werd gebruikt voor de mantels van Romeinse keizers en andere hooggeplaatsten, die als enigen purperen mantels mochten dragen. Dit betekende helaas niet dat de mantels geurloos waren!
