Landbouw op Schiermonnikoog

De veeteelt op het eiland lijkt te zijn begonnen met monniken. Zij staken met vee het wad over om de kudde te laten grazen op de kwelder. Maar de bewoners die er al waren toen de monniken kwamen deden ongetwijfeld ook aan landbouw. In de 16e eeuw werkten de meeste mensen als visser. De familie Stachouwer, de eigenaars van het eiland, had weinig aandacht voor landbouw. Alle koeien werden door één herder geweid op de kwelder. Na 1700 ging het nog slechter, omdat de kwelder vaak overstroomde met zeewater.

Na 1750 kwam er meer aandacht voor landbouw. De huidige polder was in die tijd een kwelder waar vee werd geweid. Na de aanleg van lage dijkjes kwam er ook akkerbouw en tuinbouw voor. Er werd graan en koolzaad verbouwd. Ook in de duinen werd geboerd. In de valleien, zoals de Hertenbosvallei, de Kapeglop en de Seeglop, verbouwde men aardappelen en groente. Elders in de duinen werd vee geweid en hooi geoogst. Helm werd gemaaid voor het vlechten van matten. In 1810 was alle landbouwgrond van 280 hectare verdeeld over maar liefst 110 personen.

In 1860 werd een hoge dijk aangelegd over de kwelder. Dit was het initiatief van de toenmalige eigenaar van het eiland, mr. Eric Banck. Zo ontstond de huidige Banck's polder. Hij deed nog meer voor de landbouw. De grond werd verbeterd en er werden landbouwmachines gekocht. Banck liet voor die tijd moderne boerderijen bouwen. Er was vooral veeteelt maar ook wat akkerbouw.

Van oudsher graasden er koeien in de kwelder. Vroeger was er een herder bij, maar vanaf 1958 is er geen herder meer. Vanaf toen graasden de koeien alleen in een gedeelte van de Binnenkwelder, omgeven door een hek. In 1975 en 1991 is de oppervlakte waar de koeien lopen vergroot, omdat dit goed was voor de planten in de kwelder. Inmiddels wordt de kwelder van de Reddingsweg af tot aan de derde slenk bij de Kobbeduinen begraasd door vee. De koeien zijn van de eilander boeren, die op deze manier meedoen aan natuurbeheer. Er zijn nu nog zeven boerenbedrijven op het eiland, en dat zijn allemaal rundveehouderijen.

In de polder broeden veel weidevogels. Soorten als grutto, tureluur en kemphaan zijn echter sterk achteruitgegaan. Ook plantensoorten zijn in aantal verminderd of verdwenen, zoals orchideeën, boterbloemen en zuring. Door tijdens het maaien hier en daar stroken gras te laten staan krijgen jonge weidevogels meer kans op overleven.

Al vele jaren hebben de boeren last van rot- en brandganzen. In 2004 waren er in de winter zo'n 2000 rotganzen en 6000 brandganzen op het eiland. De ganzen overwinteren op Schiermonnikoog en blijven vaak tot juni. Ze eten in die periode erg veel gras. Nu groeit dat op de kwelder maar ook in de polder. De ganzen hebben een voorkeur voor de polder. Door de vele ganzen wordt de grasmat aangetast. In 1992 is aan de boeren van Schiermonnikoog ongeveer 34.000 euro uitbetaald als vergoeding van de schade aangericht door rot- en brandganzen. In 1990 bedroeg dit bedrag nog maar zo'n 18.000 euro. De koeien die op de kwelder grazen moet dit probleem helpen aanpakken. De kwelder wordt beweid om bijzondere planten een kans te geven te groeien. Als er niet gegraasd zou worden zouden er struiken gaan groeien. Naast bijzondere planten zal er nu ook meer gras gaan groeien. Nu hoopt men dat de ganzen vaker de kwelder zullen kiezen in plaats van de polder.