Amerikaanse zwaardschede

De Amerikaanse zwaardschede mag van origine dan wel Amerikaans-Canadees zijn, ze heeft haar verspreidingsgebied flink uitgebreid en heeft ondertussen de Nederlandse, Belgische en Scandinavische kusten bereikt, alsook de Franse kust en het Baltische Zeegebied.

Deze soort komt voornamelijk voor in wateren ondieper dan 15 meter, dus ook in het getijdengebied, in zowel grof als fijner zand. De dieren zijn niet voor hun leven aan een plaats gebonden en kunnen zichzelf uitgraven om een nieuwe stek te zoeken.

Ondertussen hebben de scholekster, de eidereend en de zwarte zee-eend, maar ook sommige vissen, zoals schol en tong, de Amerikaanse zwaardschede ontdekt als lekkere hap. Dit moest ook wel, gezien andere schelpdieren die voor hen een belangrijke voedselbron vormen steeds minder voorkomen, zoals bijvoorbeeld de halfgeknotte strandschelp.

Naast vogels en vissen lusten ook mensen de Amerikaanse zwaardschede graag. In principe is het goed om de consumptie ervan te stimuleren, het gaat hier immers om een invasieve exoot die we misschien een beetje kunnen intomen? Alleen is de techniek gebruikt bij schelpdiervisserij sterk verstorend voor de bodem en daarom niet overal toegelaten.

In Belgische wateren is de schelpdiervisserij verboden omwille van de milieu-impact. In Nederland gebeurt de visserij op scheermessen in de Zeeuwse Delta en ten noorden van de Waddenzee. Deze visserij heeft in 2012 het MSC-certificaat voor duurzame visserij verworven (Marine Stewardship Council). Destijds een bijzondere primeur, want het was de eerste visserij ter wereld die het MSC-certificaat op geïntroduceerde soorten mocht voeren.

Het merendeel van wat er in de lage landen gevangen wordt aan scheermessen is bestemd voor export naar Spanje, Italië en recent ook China. In de industriële mesheftenvisserij worden speciale hydraulische zuigkorren gebruikt die de schelpen tot op een diepte van 22 cm met waterstralen loswoelen uit de zeebodem, waarna alles in de kor belandt. De spijlen acterin de kor houden de grootste schelpen tegen, maar laten het sediment, de ondermaatse exemplaren en andere bodemdieren onmiddellijk weer vrij. Een zuigpijp pompt de vangst vervolgens aan boord. Hoewel deze techniek zeer destructief is voor de bodemstructuur, wordt ze maar op een zeer beperkt aantal vislocaties uitgevoerd. Daarom is de algemene voetafdruk van deze visserij laag.

Zelf kun je op een dagje naar het strand ook Amerikaanse zwaardscheden opgraven: als je een klein ondiep gaatje ziet, kan er een zwaardschede onder zitten. Die kun je uit zijn tent lokken door wat zout in het kuiltje te strooien. Vergeet niet er genoeg over te laten voor andere liefhebbers, zoals strandvogels!