Vis eten

Het MSC-systeem is niet geschikt voor de beoordeling en controle van de kweek van zeedieren, zoals vis (zalm, tilapia, meerval) of tropische garnalen. Toch is een kwaliteitskeurmerk hard nodig, want sommige kweeksystemen plegen een enorme aanslag op het dierenwelzijn en de milieu rond de kwekerij. Veel Vietnamese pangasiuskwekerijen zijn berucht op dit gebied. Andere pangasiuskwekerijen werken zo dierviendelijk en schoon mogelijk, maar de consument heeft nu geen duidelijke keuze tussen deze twee varianten. In 2009 is de Stichting ASC (Aquaculture Stewardship Council) opgericht, die vervolgens voor de kweek van 12 verschillende vissoorten criteria voor de verantwoorde bedrijfsvoering heeft vastgesteld. In de zomer van 2012 kreeg de tilapiakwekerij Regal Springs uit Indonesië als eerste het ASC-certificaat. Voor het Noordzeegebied wordt het vooral spannend welke zalmkwekerijen in aanmerking komen voor het ASC-label. Gezien het enorm hoge gebruik van bestrijdingsmiddelen in de zalmkooien zal dit nog niet snel in kannen en kruiken zijn.

Wereldwijd worden veel vissoorten overbevist. De FAO schat dat het 32% is, sommige actieorganisaties gaan uit van 80%. Hoe dan ook is het belangrijk om te weten welke vis verantwoord is om te kopen. Het toonaangevende internationale keurmerk voor verantwoorde vis wordt afgegeven door de Marine Stewardship Councel (MSC), opgericht in 1997 door het Wereld Natuurfonds en Unilever. In Nederland staat het keurmerk bijvoorbeeld op de pollak-produkten (waaronder vissticks) van Iglo en verpakte Noordzee-haring. Ook viswinkels kunnen het het MSC-keurmerk krijgen. Voor een MSC-certificaat moet de vangst aan een aantal voorwaarden voldoen:- er moet sprake zijn van een gezonde vispopulatie,- vissers moeten een verantwoorde vangstmethode gebruiken (geen bijvangst, geen schade aan natuur en milieu),- er moet een sluitend en controleerbaar systeem zijn aangelegd van beheer en registratie.In 2008 was ongeveer 8% van alle zeevisserij voor menselijke consumptie voorzien van een MSC-certificaat. Meer dan 40% hiervan bestand uit zalm en kabeljauwachtigen. In Nederland waren toen ruim 30 visproducten met een MSC-label te koop. Dit aantal blijft snel groeien. In 2014 waren in Nederland de volgende vissoorten met MSC-keurmerk te koop:

Het EKO-keurmerk voor biologische vis bestaat alleen voor gekweekte vis. Dat komt omdat je alleen bij een viskweek precies weet hoe de vis is opgegroeid, en wat voor middelen hij heeft binnengekregen. Wie biovis wil eten komt meestal bij zalm uit, want die soort wordt op vrij grote schaal grootgebracht in biologische kwekerijen. De meeste biologische zalmkwekerijen liggen in Ierland. In Vietnam wordt biologische pangasius gekweekt. Zeevruchten met het Waddengoud-logo hoeven niet per sé biologisch geteeld te zijn. Wel moeten ze op milieuvriendelijke manier in het waddengebied zijn gevangen of geoogst. Deze producten vinden vooral hun weg naar de wat luxere restaurants op de eilanden en langs de waddenkust. Het gaat dan bijvoorbeeld om gerookte harder en handgeraapte oesters en kokkels. Ook de waddengarnalen die op Texel worden gepeld zijn voorzien van het Waddengoud-logo.

Pangasius en tilapia hebben een vast plekje veroverd in de schappen van de viswinkel. Het zijn soorten die in visvijvers gekweekt worden. De pangasius-kwekerijen staan in zuid-oost Azië, tilapia wordt ook in Nederland gekweekt. Beide soorten stellen niet veel eisen aan de waterkwaliteit of de mate van overbevolking in de vijver. Bij de tilapia worden hormonen gebruikt om de jonge vrouwtjes in mannetjes te laten veranderen, want alleen het vlees van de mannetjes is lekker. In veel gevallen gaat het dus om een vorm van bio-industrie met vissen. Deze vis is erg goedkoop, zelfs als ze in ingevroren toestand over de halve wereld vervoerd worden. Er zijn wel uitzonderingen. Er is ook biologisch gekweekte pangasius, en de Nederlandse tilapia-kwekers hebben fors geinvesteerd in de milieuvriendelijkheid van hun kweeksysteem. De Nederlandse Noordzeevissers zijn allerminst blij met de opkomst van de panga en de strontbekken, zoals tilapia's ook wel worden genoemd. De scholfilet is wat duurder en blijft daardoor in het koelvak liggen.