Zie ook
Friesland heeft 1000 terpen gehad, maar een groot deel daarvan is verdwenen. Aan het eind van de negentiende en het begin van de twintigste eeuw werden ze afgegraven omdat boeren de vruchtbare aarde goed konden gebruiken. De hoogste terp van Nederland (7 meter) ligt in Hegebeintum in Friesland. Gelukkig is die bewaard gebleven.
Terpenaarde
De terpenaarde werd gebruikt om zandgrond vruchtbaar te maken. Voor een hectare zandgrond was 120 ton terpenaarde nodig. De aarde werd per tjalk naar het zandgebied gevoerd. Kerken en kerkhoven werden gespaard, maar er zijn verhalen bekend dat aan de steile rand van de terp de botten naar buiten staken. Hoewel er veel informatie verloren is gegaan, is door onderzoek naar de terpen veel bekend geworden over de Friese geschiedenis. Het Friese land bleek niet eeuwenlang door hetzelfde volk bewoond te zijn geweest. De eerste bewoners kwamen zo'n 2600 jaar geleden, dat waren boeren uit Zuidoost Friesland, Duitsland en Drente. We kennen dit volk als de Frisii uit de Romeinse reisverslagen. Er was een intensieve handel tussen deze vroege Friezen en de Romeinen.
Ontvolking en herbevolking
Na 250 raakte het Friese terpenland zo goed als onbewoond. Waarschijnlijk kwam dat door de oprukkende zee. In de eerste helft van de Middeleeuwen, tijdens de volksverhuizingen, kwamen er Angelen, Chauken, Saksen en Juten te wonen. Deze bewoners bleven zich Friezen noemen. De Angelen hebben veel invloed gehad op de Friese taal. Oud-Engels en Oud-fries lijken sprekend op elkaar. Omdat de zeespiegel steeg moesten de bewoners de terpen ophogen. Dat deden ze met afval, plaggen en mest.
De veeteelt en handel brachten de Friezen rijkdom en macht. Halverwege de zevende eeuw strekte het Friese koninkrijk zich uit van de Schelde tot de Weser. Daarna werd het rijk kleiner door veroveringen van de Franken, de Vikingen en een gewelddadige machtsovername door de kerk. Rond 1000 n.Chr. gingen de Friezen, vaak onder leiding van kloosterlingen, op grote schaal dijken bouwen, waardoor de terpen overbodig werden.
