Tapuiten vliegen jaarlijks onvoorstelbaar lange afstanden. Ze broeden tot ver in het hoge noorden, maar overwinteren ten zuiden van de Sahara. Sommige tapuiten vliegen zo tot wel 15.000 kilometer. Maar niet alle tapuiten broeden zo ver noordelijk. 's Zomers zijn ze overal in Europa te vinden. Ze houden van boomloos terrein zoals toendra's, open berggebieden, heide en ook kale duinen. In Nederland en België broedt de tapuit in de kustduinen in verlaten konijnenholen. Soms zitten ze op een steen of in een struikje te wachten op een prooi, andere keren rennen ze rond op zoek naar insecten, spinnnen, slakken of bessen.
meer namen
Habitatverlies
Tapuiten houden van open en schaars begroeide gebieden: heide, duinen, terrils, zandvlakten. Deze gebieden worden tegenwoordig veel minder intensief begraasd. De heide wordt ingepalmd door gras, de duinen groeien dicht met duindoorn. Ook de zure regen en een toegenomen stikstofdepositie zijn mede oorzaak van die verandering in de vegetatie. Veel duinen worden ook volgebouwd en de sterk toegenomen recreatie verdreef de overblijvende broedpaartjes naar afgesloten gebieden (zoals militaire domeinen en natuurreservaten in de duinen, en open terreinen in havengebied).
tapuit.jpg
Konijnen
Maar nu er minder konijnen zijn in deze gebieden, komen er ook minder tapuiten. In Nederland en België zijn er nu, door allerlei ziektes, veel minder konijnen in de duinen dan vroeger, tot 85% minder. De tapuit gebruikt de verlaten konijnenholen als broedplaats.
Alleen grootschalig habitatherstel in de duinen kan leiden tot het herstel van een tapuitenpopulatie. Behoud van de tapuit als broedvogel is enkel mogelijk als in voormalige broedgebieden de vegetatie wordt afgeplagd tot op de kale zandbodem, alle struweel wordt verwijderd en heide en duinen weer extensief worden begraasd. Ook ingegraven nestkasten - die de konijnholen vervangen en veiligheid bieden tegen predatie door vossen en katten - kunnen een duwtje in de rug zijn.
De meeste tapuiten in het Nederlandse kustgebied leven in de Noordduinen, tussen Groote Keeten en Den Helder. Van de 250 broedpaartjes in heel Nederland, zaten daar in 2008 55. Dit is ook een van de weinige plaatsen in Nederland waar de konijnen niet in aantal afnemen. Door het succes van de tapuit in de Noordduinen valt het gebied onder de Vogelrichtlijn. In het Noordhollands duinreservaat, huist de laatste tapuitpopulatie van de kalkrijke kustduinen.
De laatste broeparen aan de Vlaamse kust waren de IJzermonding in Nieuwpoort en in het voorhavengebied van Zeebrugge. Maar beide broedgebieden zijn sinds 2012-2013 op de schop gegaan.
