In de Noordzee, direct ten westen van het Marsdiep, ligt de zandplaat Noorderhaaks. Alleen bij zware storm komt de plaat helemaal onder water te staan. Noorderhaaks hoort bij de gemeente Texel. Texelaars noemen de plaat meestal 'de Razende Bol'. Het is een populaire bestemming voor een boottochtje vanuit Den Helder of Oudeschild. Op warme dagen kan de Razende Bol behoorlijk druk zijn. Maar ja, zeevogels en zeehonden zoeken er ook rust. Het noordelijke deel is tussen 15 mei en 1 november afgesloten voor publiek, vooral om de zeehonden en vogels te ontzien die er rusten.
Een dynamisch stukje Nederland
De Razende Bol is ongerept. Mensen hebben er nooit ingegrepen en dat is in Nederland heel bijzonder. De plaat is ontstaan doordat het water uit de Waddenzee bij eb stuit op de opkomende vloed vanaf de Noordzee. De beide stromingen heffen elkaar op en het zand in het water bezinkt. Dit soort zandplaten verplaatst zich altijd. Zo lag een eeuw geleden op de plek waar nu de huidige Razende Bol ligt een andere zandplaat, Onrust. Onrust groeide aan het begin van de vorige eeuw aan Texel vast. De Razende Bol verplaatst zich met een snelheid van ongeveer 100 meter per jaar naar het noordoosten, maar of hij ook aan Texel vast zal groeien is niet zeker. De stroom in het Molengat, de vaargeul tussen Texel en Noorderhaaks, is nog behoorlijk sterk en de afstand tussen plaat en eiland wordt niet minder. Het lijkt erop dat de Razende Bol zich langs de kust van Texel in noordelijke richting zal uitbreiden. Het Molengat is zo'n 650 meter breed. Alleen schepen met een geringe diepgang kunnen er door.
Betekenis als natuurgebied
fitis-zeehonden-noorderhaaks-2-sd.jpg
De Razende Bol is een belangrijke hoogwatervluchtplaats voor vogels. Vooral de soorten die gevoelig zijn voor verstoring door menselijke activiteiten kunnen op de plaat terecht. Ook grijze zeehonden rusten er veel. In 1994 waren er 8 dieren, in 2003 lagen er gemiddeld 40 tot 50, en in 2010 naderde het aantal rustende zeehonden op de plaat de 200. Het is inmiddels een gemengde groep geworden, want ook gewone zeehonden worden er gezien.
In 2003 kwam op Noorderhaaks voor het eerst een jonge grijze zeehond ter wereld; in de daaropvolgende jaren is het aantal 'pups van de Razende Bol' steeds gestegen.
In 2004 werd vastgesteld dat er dwergsterns op de plaat broeden. Sindsdien doen ze dat bijna jaarlijks, variërend van 5 tot 28 paartjes. In 2010 zijn veel dwergsterns weer op de Texelse Hors gaan broeden. Dwergsterns staan bekend om hun grillige nestelgedrag, dus is dat op zich niet verwonderlijk of verontrustend.
Bovenliggende categorieën
Vlaams Instituut voor de Zee | InnovOcean site | Jacobsenstraat 1, 8400 OOSTENDE, België
Tel. nr +32 (0)59 34 21 30 | e-mail: info@vliz.be | BTW BE 0466.279.196 | privacy en cookiebeleid
